Met River Board heb ik de ambitie de roeisport veiliger te maken, al is het maar een klein beetje. Wat was de aanleiding voor het maken van deze roei-app? Hoe past deze app in de ambitie om het veiligheidsbewustzijn van roeiers te stimuleren?
Roei-ongeluk
River Board zou niet bestaan als er niet op 11 maart 2017 een ernstig roei-ongeluk had plaatsgevonden bij de Arnhemse roeivereniging Jason. Bij een aanvaring op de Nederrijn bij Huissen kwamen twee roeiers om het leven. Een derde bemanningslid overleed later in het ziekenhuis. Full disclosure: ik zat die ochtend in die bewuste boot. Ik heb het overleefd.
Daarna vroeg ik mij af of ik ooit nog in een roeiboot kon stappen.
Dit had alles te maken met de toedracht van het ongeluk. Later wezen twee onderzoeken niet op één oorzaak of schuldige, maar een aaneenschakeling van omstandigheden en keuzes die een rol hebben gespeeld. Blijkbaar kunnen factoren die op zich niet onveilig zijn, samen desastreuze gevolgen hebben.
Verder concludeerden de onderzoekers: de vaarregels en de handhaving van roeivereniging Jason deugen. En op die bewuste dag heeft onze ploeg de regels keurig nageleefd.
Dit riep bij mij de vraag op: als je je aan alle regels hebt gehouden, hoe kon het dan toch zo misgaan? Hoe kan ik me ooit nog veilig voelen in een roeiboot, als elk moment de hel kan losbarsten?
Verantwoordelijk voor mijn eigen veiligheid
Ik weet niet hoe het bij jouw roeivereniging gaat, maar bij ons was veiligheid het domein van een aantal ‘experts’. Je kent ze wel: mensen die alles weten over roeien, boten, het weer en de rivier. Ze zien aan het schuim op de golven hoe hard het waait. Deze experts zijn van levensbelang omdat ze talloze uitstekende beslissingen nemen over de veiligheid.
Rond deze experts vind je een nog veel grotere groep roeiers die leunen op hun expertise en ervaring. Laten we hen de mee-roeiers noemen. Ik was een van hen. Maar na het roeiongeluk kon ik niet op deze manier verder. Ik moest een expert worden en vooral: verantwoordelijk voor m’n eigen veiligheid.
Veiligheidsbewustzijn
Een veiligheidsbewuste roeier vind ik eigenlijk een mooiere benaming voor zo’n ‘expert’.
Wat betekent veiligheidsbewustzijn voor mij?
- Weten wat de risico’s zijn
Een voorbeeld: koud water is misschien wel het meest onderschatte risico. Net als veel roeiers dacht ik bij koud water hoogstens aan onderkoeling. Na het ongeluk weet ik wel beter. - Weten wat veilig is
Hoe ga je om met de risico’s? Dat staat in het roeireglement. Het kennen en kunnen toepassen van deze regels is van levensbelang. - De vaaromstandigheden kennen
Voor iedere outing: de weer- en wateromstandigheden checken, interpreteren en vertalen in acties.
Professionaliseringsslag
Zo begon dus mijn ontwikkeling tot veiligheidsbewuste roeier. Meer vaarbevoegdheden halen. Meer ervaring opdoen, met name met sturen. Hierbij vragen om coaching. Mijn kennis van roeien, varen, water en weer vergroten. Vaaromstandigheden en veiligheid bespreken binnen de ploeg.
Ik ben vast niet de enige roeier die zo’n professionaliseringsslag kan maken.
Veiligheidscheck
Veiligheidsbewustzijn krijg je niet alleen door je kennis en ervaring te vergroten. Het is vooral een kwestie van doen, iedere dag opnieuw.
Een manier om veiligheid top-of-mind- te krijgen, is een veiligheidscheck voor afvaart. Een moment waarop we binnen de ploeg de vaaromstandigheden bespreken en onze roeiplannen hierop afstemmen. Kortom, beter voorbereid van wal.
Vaaromstandigheden
Wind, temperatuur, zicht, watertemperatuur, stroming – al dit soort omstandigheden beïnvloeden het veiligheidsniveau.
Nu is het best een gedoe om al die vaaromstandigheden boven water te krijgen. Er zijn heel wat klikken in diverse apps of websites nodig om je een goed beeld te vormen. Daarom heb ik River Board gemaakt: alle relevante lokale weer- en waterdata in één overzicht.
River Board is handig als je wilt weten of je wel of niet mag roeien. Maar grenswaarden willen nog niet zeggen dat het daarbinnen veilig is. Het is vaak de combinatie van factoren én hoe we hierop inspelen, wat bepaalt hoe veilig we varen. De app is eigenlijk vooral bedoeld als hulpmiddel om ons beter voor te bereiden op al die situaties waarin wél kan worden geroeid.
Het hoort bij mijn professionaliteit als roeier dat ik me verdiep in de vaaromstandigheden, deze kan interpreteren en erop kan anticiperen.
Ik wens je een behouden vaart.
Rense Wallaart